بررسی رابطه اعتیاد غذایی و میکروبیوتای دستگاه گوارش در کودکان چاق

شیوع چاقی در کودکان در دهه اخیر یکی از چالش های سلامت عمومی در جهان محسوب می شود. عوارض ناشی از چاقی در دوران کودکی هزینه های بالای اقتصادی و اجتماعی را بر سیستم های بهداشتی تحمیل خواهد کرد.چاقی امروزه به عنوان یک بیماری چند عاملی و پیچیده شناخته می‌شود، عوامل محیطی، ژنتیکی و عدم تعادل بین دریافت انرژی و مصرف آن به عنوان علل اصلی شناخته می‌شوند. یکی از علل مهم چاقی کودکان تعادل مثبت انرژی، دریافت بالای انرژی و کاهش انرژی مصرفی ناشی از سبک زندگی کم تحرک و مصرف غذاهای فرآوری شده و با چگالی بالای انرژی می‌باشد. اعتیاد غذایی از دیگر عوامل ایجادکننده چاقی می‌باشد. الگوی غذایی غربی شامل نوشیدنی‌های با قند بالا، شیرینی و بیسکوییت‌ها، نمک، انواع سس‌ها، محصولات لبنی پر چرب، غلات و گوشت‌های فرآوری شده یکی از الگوهای رایج میان کودکان ایرانی می‌باشد. علاوه بر چگالی بالای انرژی، این نوع از محصولات غذایی با فعالسازی سیستم ایمنی، تغییر سیگنال‌های مغزی، انتقال دهنده‌های عصبی، سیستم پاداش مغزی و میکروبیوم دستگاه گوارش کنترل غذاخوردن را مختل می‌کنند. سیستم های عصبی کنترل رفتار غذا خوردن در دو راستای کنترل هموستاتیک خوردن جهت حفظ نیازهای متابولیک و وزن و کنترل لذت طلبانه یا هدونیک جهت درک حسی و لذت بردن از غذا می‌باشد. رفتار خوردن لذت طلبانه غذاهای لذیذ (hyper palatable) و فرآوری شده در مقادیر بیش از نیاز انرژی هموستاتیک، اعتیاد غذایی (food addiction) شناخته می‌شود. بعضی از غذاهای خاص بخصوص غذاها با چربی بالا و کربوهیدرات تصفیه شده و قندهای افزوده پتانسیل بیشتری برای ایجاد اعتیاد در افراد دارند. اعتیاد غذایی با تغییرات در تمام سطوح محور میکروبیوم-دستگاه گوارش- مغز همراه است. با توجه به مکانیسم‌های پیشنهادی به نظر می‌رسد ترکیب باکتری‌های دستگاه گوارش کودکان چاق مبتلا به اعتیاد غذایی با کودکان بدون علائم متفاوت باشد. شناسایی تفاوت فراوانی باکتری‌ها با توجه به وضعیت اعتیاد غذایی در فرد می‌تواند در زمینه درمان‌های هدفمند میکروبیوتا (Microbiota-Targeted Therapies) کمک کننده باشد. از طرفی با توجه به رابطه‌ی اعتیاد غذایی و چاقی، شناخت بیشتر اعتیاد غذایی و عوامل مرتبط با آن به کنترل و درمان چاقی کمک خواهد کرد.