یادداشت معاون پژوهشی مرکز تحقیقات چاقی و عادات غذایی به مناسبت هفته جهانی چاقی

چاقی چالشی جهانی برای بهداشت عمومی است. شیوع چاقی هم در کشورهای در حال توسعه و هم در کشورهای پیشرفته به طور چشمگیری در حال افزایش است. بر اساس گزارش سازمان بهداشت جهانی (WHO) ، شیوع چاقی در سراسر جهان بین سالهای 1980 تا 2014 دو برابر شده است. تحقیقات نشان داده است که بسیاری از بیماریهای غیرواگیر مانند بیماری های قلبی، دیابت و سرطان ها، به چاقی نسبت داده می شوند. اضافه وزن و چاقی به عنوان پنجمین عامل خطر مرگ و میر جهانی شناخته شده است. در ایران هم روند افزایشی شیوع چاقی نگران کننده است.

چاقی باعث می‌شود احتمال بروز سایر ریسک فاکتورهای بیماریهای قلبی افزایش یابد. این ریسک فاکتورها شامل فشار خون بالا، ناختلالات کلسترول و دیابت نوع دو می‌شود؛ همه‌ی این موارد، عوامل زمینه ای برای افزایش خطر  بیماریهای قلبی و عروقی محسوب می شوند.

تحقیقات نشان داده است که میزان مرگ و میر در افراد چاق مبتلا به ویروس کووید-19 بیشتر می باشد. عملکرد ریه در افراد چاق و دارای اضافه وزن، نرمال نیست. شیوع بالای وقفه‌های تنفسی در خواب، سندرم هیپوونتیلاسیون چاقی، ریسک بالاتر آسم و فشار بیشتر به ریه‌ها به دلیل اضافه وزن بیش از حد است که باعث کاهش حجم ریه‌ها می‌شود. بیمارانی با شاخص توده بدنی ۳۰ تا ۳۵ حدود 5/2 برابر بیشتر در معرض نارسایی های تنفسی قرار دارند. در نتیجه ابتلا به ویروس کووید-19 موجب افزایش نیاز به بستری در بیمارستان و بخش های مراقبت ویژه میشود که این رقم نسبت به افرادی با وزن طبیعی پنج برابر بیشتر بوده است.

از طرفی چاقی با ریسک بالاتر بیماری‌های قلبی-عروقی و نارسایی احتقانی قلب ممکن است باعث اختلال در تبادل اکسیژن نیز شود و همچنین بسیاری از افراد مبتلا به چاقی دارای یک یا چندین عامل خطر خطرناک برای بیماری کووید-19 مانند دیابت یا فشار خون بالا هستند. التهاب خفیف مزمن در افراد مبتلا به چاقی این فرضیه را نشان می‌دهد که این حالت التهابی ممکن است در زمان مواجهه با عفونت باعث افزایش خطر بروز واکنش التهابی شدیدتر در ریه‌ها شود.

هفته جهانی چاقی معادل با 2 تا 6 نوامبر فرصت مناسبی برای تاکید بر اهمیت کنترل چاقی در دوران همه گیری کووید-  19 میباشد. اصلاح سبک زندگی و پیروی از رژیم غذایی متعادل در این زمان از اهمیتی دو چندان برخوردار است.

دکتر شیرین حسنی رنجبر 

رئیس مرکز تحقیقات چاقی و عادات غذایی 

پژوهشگاه علوم غدد و متابولیسم