آسم و چاقی

بیماری آسم و چاقی مواردی هستند که معمولا از فراوانی بالایی در مراجعات بالینی برخوردار اند. آسم یک بیماری غیر متجانس (Heterogeneous) است و عوامل ژنتیک و محیطی می تواند در ایجاد و تداوم آن نقش داشته باشد. بیماری آسم معمولا همراه با خس خس سینه و تنگی نفس می باشد. این نشانه ها با باریک شدن برگشت پذیر راه های هوایی، افزایش تحریک پذیری راه های هوایی و التهاب آنها نشان داده می شود. از عوامل محیطی موثر در سبب شناسی آسم می توان به آلرزن های محل زندگی، استعمال دخانیات غیر فعال (Passive smoking)، عفونت های دستگاه تنفس و چاقی اشاره کرد. چاقی به عنوان یک عامل خطر در ایجاد و پیشرفت این بیماری، می تواند به روش های مختلف بر روی بیماری آسم تاثیر گذارد، از جمله:

1) کاهش عملکرد ریوی و یا تغییر توازن ایمونولوژیک مانند افزایش سایتوکین های پیش التهابی (باعث تحریک التهاب راه های هوایی و افزایش شدت آن)

2) ریفلاکس گاستروازوفاژیل

3) اثرات مکانیکی چاقی (فشار ناشی از بافت افزایش یافته در دیواره قفسه سینه و شکم می تواند اثرات مکانیکی مستقیم بر روی ریه ها و تحریک آن بگذارد)

4) تاثیرات هورمونی

بیش از 50 مطالعات مقطعی و یا مورد و شاهدی منتشر شده است که نشان می دهد چاقی خطر ابتلا به آسم را در بزرگسالان افزایش می دهد. در کودکان نیز بین افزایش وزن بدن و علائم آسم ارتباط دیده شده است. وزن بالای بدن در هنگام تولد یا افزایش وزن در دوران کودکی خطر ابتلا به آسم را افزایش می دهد. نزدیک به 6/6% تمام موارد آسم کودکان به دلیل اضافه وزن و چاقی ایجاد می شود. یکی از محدودیت های اصلی مطالعات مقطعی این است که این دسته از مطالعات نمی توانند جهت ارتباط علت و معلول را نشان دهند. با این حال، یک مطالعه آینده نگر که بر روی 135000 نفر به مدت 21 سال پیگیری انجام شد، نشان داد که با هر واحد افزایش BMI بروز آسم به ترتیب به میزان 10% و 7% در مردان و زنان افزایش می یابد. همچنین مطالعات طولی نشان داده اند افرادی که در شروع مطالعه چاق بوده اند و یا در طول دوره مطالعه افزایش وزن داشته اند، در معرض خطر ابتلا به علائم خس خس سینه می باشند که مستقل از سطح فعالیت فیزیکی در آنها بوده است.

در برخی از مطالعات نشان داده شده است که کاهش وزن ناشی از رژیم غذایی و جراحی باعث بهبود عملکرد ریه و کاهش علائم بیماری در افراد مبتلا به آسم گزارش شده است. اما هنوز مکانیسم دقیق آن نامشخص می باشد. معمولا بیماری آسم در افراد چاق، سخت تر کنترل و درمان می شود. این افراد به درمان معمول آسم (مانند کورتیکواستروئید های استنشاقی) نیز ضعیف تر پاسخ می دهند.